Gysbert Japicx is een dichter die leefde van 1603 tot 1666. Hij werd geboren in Bolsward op hetzelfde adres waar tegenwoordig het Gysbert Japicx Museum te vinden is. In het jaar 1997 heeft een familie namelijk zijn geboortehuis gekocht om vervolgens een museum over hem te maken. Als dichter was je namelijk niet zomaar iemand en werd je gezien als een wijs persoon, een geleerde. Daarnaast was hij ook de zoon van Ancke Willems en Jacob Gysberts. De vader van Gysbert Japicx heeft voor een groot deel meegeholpen aan het ontwerp van het stadhuis van Bolsward. Tegenwoordig kun je hier nog steeds iets van terugvinden in één van de glas in lood ramen die in het stadhuis van Bolsward te zien is. Daar zie je Jacob Gysberts waar hij het ontwerp van het stadhuis in zijn hand heeft.
Let op: dit museum is helaas permanent gesloten. Hierdoor kun je deze locatie niet meer bezoeken. Uiteraard zijn er nog wel andere musea in deze omgeving te vinden.
Wat kun je doen in het Gysbert Japicx Museum?
In het jaar 1997 werd het Gysbert Japicx Museum gevormd tot het pand dat het nu is. Zes jaar daarna in 2003 is het museum gaan uitbreiden met een deel van de muziek die Gysbert Japicx heeft geschreven. In dit gedeelte van het museum dat ‘laat ons nu eens zoet muziekje’ heet, kun je terugvinden op wat voor wijze hij aan het dichten was en hoe hij gebruik maakte van melodieën.
Het leuke aan dit gedeelte van het Gysbert Japicx Museum is dat je hier 3 van zijn liederen kunt beluisteren. Ook is het mogelijk om de tekst mee te lezen in het “oud Fries”, maar ook staat het Fries van nu erbij. Kun je geen Fries? Lees dan mee met de Nederlandse tekst. De drie liederen die je kunt beluisteren zijn “een brulloftsliet ‘Tjerne en Ynskje’, “een politiek liet ‘Land Gaan aef Friesche Vreugde’, en een geestelijk liet ‘de Jûnbea’. Uiteraard mag de allereerste uitgaven van ‘de Rymlerije’ ook niet ontbreken in het Gysbert Japicx Museum. Deze kun je vinden in de nieuwe vitrine.
Een aantal jaar terug in 2013 heeft het Gysbert Japicx Museum ook voor de kinderen een interessant programma toegevoegd. Door middel van een educatief verhaal kunnen zij ook met plezier een stukje van de geschiedenis en cultuur van Friesland leren. Dus ben je van plan om samen met je gezin een dagje cultuur te snuiven? Kom dan naar het Gysbert Japicx Museum in Bolsward.
Wie is Gysbert Japicx?
Zelf werd Gysbert Japicx naast dichter ook nog schoolmeester en voorzanger in de plaatsen Witmarsum en Bolsward. De Friese taal was voor Gysbert Japicx ontzettend belangrijk. Daarom heeft hij dat ook gebruikt voor zowel zijn gedichten als zijn liederen. Toen hij 37 jaar oud was verscheen er in 1640 een gedicht genaamd de Friese Tjerne. Dit is een bruiloftspraatje dat in het Fries geschreven is en gaat over een dronken boer. Japicx deed dit om zo het werk van Friese dichters die hem voorgingen, na te volgen.
Toch viel zijn werk wel op. Dit kwam doordat hij veel meer talent als dichter had dan degenen die hem voor waren gegaan. Gysbert Japicx beschikte namelijk over muzikaliteit, beeldende kracht, klankgevoeligheid en uitdrukkingsvaardigheid. Daarnaast stond Gysbert Japicx bekend om zijn vakmanschap. De manier waarop hij woorden tot uitdrukking bracht is levendig en het is duidelijk zichtbaar dat hij wist dat God bestaat. Ook wordt hij gezien als grote taalpionier.
Met het werk dat Gysbert Japicx geschreven heeft, liet hij zien dat het heel goed mogelijk is om in het Fries te dichten. De Friezen waarderen dit enorm. Niet alleen nu hij niet meer leeft, maar ook juist toen hij nog in leven was, werd zijn werk gewaardeerd. In 1668 was het twee jaar nadat Japicx overleden was. In dat jaar is zijn werk verzameld en uitgegeven met de naam “De Friesche Rymlerye”. Omdat het in die tijd normaal was om boeken in meerdere delen uit te geven, zijn er drie verschillende delen. Eén deel is Lyrisch en bevat ‘ljeafd in bortlycke mingeldeuntjes’. Het tweede deel is didactisch en bevat ‘gemiene æf huwzmannepetear’ oftewel tweegesprekken. Het derde deel is gericht op het kerkelijke en draagt de titel ‘hymmelsch harp-luwe’. Hierin kun je psalmen en andere geestelijke liederen vinden.
Openingstijden en Tarieven Gysbert Japicx Museum
Wil je graag het Gysbert Japicx Museum bezoeken? Dan kun je doordeweeks op de maandagen van 13:30 – 17:00 uur hier terecht. Op dinsdag t/m vrijdag is dit van 09:00 tot 12:30 uur en 13.00 tot 17.00 uur. Door het jaar heen kun je een aantal maanden ook op zaterdag van 11:00 – 15:00 uur het museum bezoeken. Op zondagen is het Gysbert Japicx Museum gesloten.
Kinderen t/m 5 jaar hebben geluk want zij hoeven geen entree te betalen. Voor kinderen van 6 t/m 13 jaar geldt een entreeprijs van € 2,00 per persoon. Voor volwassenen betaal je € 2,50 per persoon.
Arrangementen
Ook is het mogelijk om te kiezen uit twee arrangementen. Vind jij het leuk om een stadswandeling te maken en vooraf een kopje koffie met heerlijk gebak te nuttigen? Tot slot is het mogelijk om een bezoek te brengen aan het Gysbert Japicxhûs. Ga dan voor het Wijnberg arrangement van € 9,50 per persoon.
Ben je op zoek naar een programma dat je op school kunt gebruiken dat gevolgd is door een museumbezoek? Bij dit arrangement wordt er ook een stadswandeling gegeven door een stadsgids. Voor het Educatief arrangement betaal je eenmalig € 15,00 + € 3,00 per persoon.
