De Elfstedentocht: elk jaar weer de vraag of “It giet oan” uitgesproken wordt. Een evenement dat in Friesland plaatsvindt, maar toch door heel Nederland beleefd wordt. Toch ligt de laatste zware Fries genaamde Alvestêdetocht al een aantal jaar achter ons. De hoop op een nieuwe rit wordt elk jaar minder maar toch geven we allemaal de hoop niet op. De tocht der tochten: oftewel de Elfstedentocht. Een evenement wat je gewoon moet beleven en meemaken.
Wat is de Elfstedentocht?
Met de Elfstedentocht leggen deelnemers een tocht van bijna 200 kilometer op natuurijs af. Deze route loopt langs de elf steden in Friesland die ooit stadsrechten hebben verkregen. De elf plaatsen waar langs geschaats wordt zijn: Leeuwarden (waar deze tocht tevens ook start en eindigt), Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum. Behalve langs deze elf steden, voert deze tocht ook langs dorpen. In het jaar 1909 vond de Elfstedentocht voor het eerst plaats. Normaal gezien wordt de tocht met de wijzers van de klok mee geschaatst. De eerste 5 edities die plaatsvonden en in 1941 werd de route tegen de klok in afgelegd.
De steden liggen maximaal 155 km uit elkaar. Overigens ligt Dokkum een stuk verder van de andere steden verwijderd. Het is zelfs zo dat als men deze stad overslaat, de route via het ijs minstens 50 km korter wordt.
Voorbereidingen op Elfstedentocht
Het is van belang dat de gehele schaatsroute een ijsdikte van minimaal 15 cm heeft. Als dit niet het geval is, kan de Tocht der Tochten namelijk niet plaatsvinden. In voorbereiding op de Elfstedentocht wordt er zoveel mogelijk aan gedaan om de tocht door te laten gaan. In elke plaats van Leeuwarden tot Dokkum worden controles uitgevoerd door de zogeheten rayonhoofden. Zij meten het ijs met een speciale boor en prikken in het ijs om erachter te komen of het ijs dik genoeg is.
Zelfs de brandweer wordt ingezet om extra water op het ijs te spuiten, zodat het ijs een gladde laag aanneemt. Dit wordt ook wel vernevelen genoemd. Gewoonlijk vindt dit midden in de nacht plaats, zodat de ijslaag kan verstevigen terwijl het hard vriest. Vooral bij bruggen en viaducten is het van belang dat het ijs dik genoeg is en men niet wegzakt in een ijswak.
De laatste Elfstedentocht
Zoals al eerder genoemd is die 15 cm echt van groot belang om de Tocht der Tochten door te laten gaan. De schaatsliefhebbers (gewoonlijke zo’n 1600 mensen) verheugen zich elke strenge winter weer op een Elfstedentocht in het hoge noorden. Maar tot grote spijt heeft het de afgelopen 21 jaar steeds niet hard genoeg gevroren om deze door te laten gaan. Vandaar dat de laatste Elfstedentocht plaatsvond in 1997.
Mocht je de meest bekende Elfstedentocht nou steeds mislopen, dan kun je altijd nog deelnemen aan één van de volgende Elfstedentochten: per fiets, per roeiboot of te voet.
Fietselfstedentocht
Hoe lang bestaat de rijwiel Elfstedentocht eigenlijk? De eerste fietselfstedentocht werd al vrij snel na de eerste schaatselfstedentocht georganiseerd. Namelijk in 1912 oftewel 3 jaar nadat de eerste schaatselfstedentocht plaatsvond.
Verschillen tussen schaatstocht en fietselfstedentocht
Anders dan bij de Tocht der Tochten, kunnen deelnemers sinds 1947 elk jaar meedoen. Behalve in 2001 werd deze tocht afgelast. Ook wordt de Fietselfstedentocht niet georganiseerd als wedstrijd, maar als tocht. Wel was dit het geval in de jaren dertig en van 1947 tot 1958. Twee verschillende wedstrijden vonden toen plaats. Eén voor wielrenners op gewone fietsen en een andere wedstrijd voor deelnemers op racefietsen. Op een gegeven moment werden de kosten veel te hoog om twee verschillende tochten te blijven organiseren. Daarom heeft de organisatie er toen voor gekozen om niet langer meer wedstrijden te doen, maar door te gaan met toerfietstochten. Vandaar dat deze rijwieltocht nu bekend staat als toertocht.
Een ander opvallend verschil is dat in plaats van 200 kilometer, de tocht een lengte van 235 kilometer heeft. Ook start en eindigt deze tocht niet in Leeuwarden, maar in Bolsward.
In plaats van dat de Elfstedentocht plaatsvind in de winter, zoals de schaatsers gewend zijn, vind de rijwieltocht plaats in de lente.
Om mee te mogen doen moet je een minimale leeftijd van 16 jaar hebben, dit omdat je dan genoeg spierkracht in zowel benen als armen hebt.
Zelf de Elfstedentocht fietsen
Op elk moment van het jaar is het mogelijk om zelf de Elfstedentocht te fietsen. De route begint in Bolsward en gaat daarna door naar Harlingen. Begin wel op tijd, de tocht is erg lang waardoor je zeker moet zijn dat je het in 1 dag haalt. Wil je het over meerdere dagen verspreiden is dat uiteraard ook gewoon mogelijk.
Zijn er overeenkomsten met de Tocht der Tochten?
Ook al gaat deze tocht niet op dezelfde plaats van start en eindigt deze ook niet in Leeuwarden, uiteraard passeren deelnemers, naast velen anderen dorpen en steden, dezelfde welbekende elf steden als de schaatsers.
Daarnaast is er net als bij de schaatstocht het geval is, ook bij de Fietselfstedentocht per deelnemer sprake van een persoonlijke stempelkaart. Het is essentieel om deze kaart niet te verliezen omdat je hiermee mogelijk een herinneringsmedaille kunt binnenhalen. Dit is een bewijs dat aantoont dat je hebt meegedaan aan deze tocht. Altijd leuk om te hebben.
Elfstedentocht per boot of step
Naast deze twee geweldige tochten, is er zelfs de mogelijkheid om de Elfstedentocht per boot af te leggen. Met een route van 219 km, ongeveer 32 uur verspreid over 2 weken is de Tocht der Tochten te varen. Dit is recreatief te doen en wordt meer gezien als een leuk uitje, dan dat het een competitie is.
Naast de eerder genoemde tochten, ontstond er in 1985 ook een Elfstedentocht per step. De reden hiervoor was dat er geld werd opgehaald voor speeltoestellen van een kinderdagverblijf. Later is de tocht op de step zo’n succes geworden dat er elk jaar met Pinksteren weer mensen aan deelnemen. In 2016 was al weer de 31e editie.
Overeenkomsten en verschillen met de fietselfstedentocht
Overeenkomsten met de fietstocht zijn dat de route per step langst dezelfde plaatsten gaat, ook deze Elfstedentocht geen wedstrijd maar een toertocht is en dat ook hier een minimale leeftijd van 16 jaar geldt. Een verschil bij de Elfstedentocht per step is dat het eerste gedeelte van de tocht onder begeleiding wordt gestept. Dit gaat de eerste paar plaatsen aan, oftewel van Witmarsum naar Dokkum.
Elfstedentocht te voet
Als laatste maar zeker niet als minst leuke optie heb jij ook de mogelijkheid om per voet de Tocht der Tochten af te leggen. Met deze tocht heb je een 14 daagse wandeling te pakken. Een uitdaging om zeker eens te proberen! Ook is het mogelijk om deze tocht via een organisatie te lopen, deze route wordt dan verspreid over 5 dagen. Hier doen dan ook vele mensen aan mee.
Zoals je hebt kunnen lezen zijn er dus genoeg mogelijkheden om in welke variant dan ook, eens een Elfstedentocht te ondernemen. Genoeg keus om erop uit te gaan.