Aan de westkant van Friesland ligt het dorp Tzummarum. In het Fries spreek je deze naam uit als Tsjummearum. Deze dorpsnaam doet je waarschijnlijk denken aan Tzum, maar toch ligt dit 15 minuten rijden met de auto van elkaar vandaan. Wil je van Tzummarum naar Franeker? Dan ben je met de auto zo’n 10 minuten onderweg. Daarnaast is het ook ontzettend dicht bij de Waddenzee gelegen en is het dorp onderdeel van gemeente Waadhoeke. Je zou het misschien niet verwachten maar Tzummarum telt ongeveer 1373 inwoners en is daarmee dus best een groot dorp. Dit heeft er waarschijnlijk ook mee te maken dat het dorp voor een groot gedeelte valt onder buurtschap Koehool. Dit dorp ligt nog meer naar het westen toe.
Geschiedenis Tzummarum
Tzummarum is ontstaan op een terp waar je de Kwelderwal kunt vinden en dus ook vlak bij de Waddenzee ligt. Vroeger droeg het dorp nog een andere naam. In de 13e eeuw was dit de Thumarentum en Thydmarengum. Jaren later in 1333 werd het dorp vermeld als Dietmarghum. 67 jaar daarna Tyedmarim en weer 66 jaar later kreeg het de naam Tyadmerum. Opnieuw kreeg het dorp in 1505 een andere naam, namelijk Tyemmarum. In 1529 was het dorp bekend als Thyamarum en in 1664 was de plaatsnaam Tjedmarum. De reden dat de plaatsnaam zou vaak gewijzigd is, komt waarschijnlijk doordat de woonplaats in het bezit was van iemand met de naam Tyedmar of Theudimâr.
De sfeer van het dorp
Zowel het noordelijke als het zuidelijke deel van het dorp zijn eeuwenlang goed benuttigd. In het noorden kon je veel landbouw vinden en in het zuiden werd Tzummarum gebruikt als hooilanden. Hoewel buurtschap Koehol zich richtte op visserij, leefde ook de inwoners van Tzummarum hiervan. Om de visvangst naar het dorp te brengen werd er vanaf de zeedijk een vaart getrokken met de naam Vissersvaart.
Van 1902 tot 1940 was Tzummarum in het bezit van een spoorwegstation waarvan de naam was afgekort naar Tzum. De spoorlijn liep van Stiens naar Harlingen toe. Verder kun je in Tzummarum 24 rijksmonumenten vinden. Ook is er sinds 1925 een muziekvereniging met eigen fanfare in het dorp. De vereniging draagt de naam “De Bazuin”.
Doordat Tzummarum best een groot dorp is spreekt het voor zich dat het voor langere tijd meer dan 30 winkels had. Het centrum werd dan ook druk bezocht. Aan het einde van de twintigste eeuw verdween helaas de meerderheid van de winkels. Friesland Bank en de supermarkt kun je hier dus niet meer vinden. Voor een lekker broodje kun je nog wel bij de dorpsbakker terecht.
