Kollum is officieel geen dorp maar een vlecke met ongeveer 5600 inwoners en is gelegen aan de rand van natuurgebied Friese Wouden. Hoewel deze plaats geen dorp is, maakt het toch onderdeel uit van een beschermd dorpsgezicht. Kollum is in de middeleeuwen onstaan en vanuit die tijd is deze plaats zich steeds verder gaan ontwikkelen. In dit gebied spreekt een deel van de inwoners met een dialect. Dit dialect genaamd het Kollumers is een variant op het welbekende dialect Stadsfries. Kollum ligt bijna tegen de grens van Groningen aan dus is het ook perfect voor een bezoek aan deze provincie.
Geschiedenis van Kollum
Als het om de geschiedenis van deze plaats gaat begint het ongeveer 750 na Christus. Eerst bestond de vlecke alleen uit Colheim. Dit was een kleine nederzetting die later de Kollumerterp genoemd werd. Doordat deze plaats gelegen was aan de Dwarsried die vervolgens verbonden werd met de Lauwerszee, kon Kollum mooi gebruikt worden als haven om boter en kaas maar bovenal graan te exporteren.
Vanaf de 13e eeuw begon Kollum steeds meer te functioneren als centrum. Ook kreeg de plaats een eigen rechthuis en in de 16e eeuw diende het als handelscentrum. Doordat Kollum een gebouw kreeg waar je producten kon wegen, ook wel bekend als een waaggebouw, werd er grotendeels kaas overgebracht vanuit de Dokkumer kaashandel. In de 17e en 18e eeuw ging het steeds beter voor Kollum. Doordat er veel handel en scheepvaart was ervoer deze plek verschillende tijden waarin zij bloeide. Op de helft van de 17e eeuw betaalde Dokkum voor de aanleg van een nieuwe scheepvaart verbinding genaamd de Stroobossertrekvaart. Hierdoor kreeg Kollum een goede verbinding richting het Zuiden.
Tegen het eind van de 17e eeuw vond het Kollumer Oproer plaats. Dit hield in dat men zich ging uiten voor de liefde van Nederland, terwijl ze toentertijd van 1795 tot 1813 in een Franse tijd leefde. Het was dus erg gewaagd om je te verzetten tegen de dienstplicht die net een paar maanden daarvoor was ingevoerd door het nieuwe bewind.
Oranje boven
Rond het jaar 1630 tijdens de Tachtigjarige Oorlog met Spanje ontstond de term Oranje boven. 167 jaar later werd deze term nogmaals gebruikt toen één man zich inschreef om in dienstplicht te gaan. Hij riep in het rechthuis Oranje boven en werd vervolgens in hechtenis genomen. Dit was namelijk gevaarlijk om te zeggen in een tijd dat de Franse aan de macht waren in Nederland. De regio was het hier niet mee eens met als gevolg dat een grote menigte zich verzamelde om deze man genaamd Abele Reitzes, te bevrijden. Terwijl de menigte onderweg was brachten zij vele grote vernielingen aan bij de huizen van de patriotten. 168 mensen werden gearresteerd waardoor het voor de patriotten weer rustig werd.
In de 19e eeuw bleeft Kollum steeds meer uitbreiden als het gaat om bebouwing en na de Tweede Wereldoorlog werd deze vlecke nog groter. Jaren later in 1990 werd het Kollumer Kanaal gegraven om de Stroobossertrekvaart te verbinden met de Zijlsterrijd en de Dwarsried.
Bezienswaardigheden in Kollum
Ondanks dat Kollum in één van de armste regio’s van Nederland lag, had deze plaats toch een redelijk goede welvaart. Als je deze vlecke wilt komen bezichtigen dan is het zeker de moeite waard om eens een kijkje te nemen in de hoofdstraat genaamd de Voorstraat. Hier zijn namelijk typisch Hollandse gevels te bewonderen zoals de trapgevel, de lijstgevel en de klokgevel.
Als het gaat om rijksmonumenten telt Kollum er 31. De Maartenskerk en de Oosterkerk vallen hier ook onder. De eerstgenoemde kerk is een middeleeuwse kerk waarvan muurschilderingen opnieuw ontdekt zijn. De Oosterkerk is in 1925 gebouwd en dient als Gereformeerde kerk. Beide kerken kun je bezichtigen. Mocht je liever naar een museum willen dan kun je terecht bij Oudheidkamer Mr. Andreae. Dit museum is gevestigd in het oude postkantoor.
Kollumer Kaas
Zoals in de geschiedenis hierboven al beschreven staat was Kollum vroeger al druk bezig met kaashandel. Dan is het natuurlijk ook niet zo vreemd dat deze plaats ook over zijn eigen kaast beschikte. De Kollumer Kaas wordt gekenmerkt door een pittige smaak en de rauwe melk waar dit product van gemaakt wordt. Elk jaar een week voordat het Koninginnedag was, werd de Kollumer Kaasdagen georganiseerd. Doordat productie van de kaas stopte en daarmee ook de sponsoring kreeg de feestweek vanaf 2007 een andere naam, namelijk Kollumer Katdagen. Heel onlogisch zou je misschien denken, van kaas naar kat. Deze naamsverandering heeft ermee te maken dat een vast onderdeel van de evenementen gedurende de feestweek een sponsorloop is met de naam Kollumer Katloop.
Zit je erover na te denken om Kollum te bezoeken? Twijfel dan niet langer want er is zoals je kon lezen genoeg te doen in deze plaats.
