Beetsterzwaag in het Fries uitgesproken als Beetsterweach, is een dorp dat met de auto ongeveer 10 minuten van Gorredijk vandaan ligt. Op de fiets zou dit ongeveer een half uur zijn. Drachten ligt ook in de buurt van Beetsterzwaag. Dit dorp telt ongeveer 3500 inwoners.
Geschiedenis van Beetsterzwaag
Vroeger werd Beetsterzwaag als een belangrijk dorp gezien omdat het van adel was. Ondanks dat het toen al een groot dorp was, was dat dus niet de reden waarom het een belangrijke plaats was. In de hoofdstraat die inmiddels al zo’n drie en een halve eeuw bestaat zijn verschillende tuinen en monumentale panden te vinden. Deze verwijzen naar de rijke adellijke bewoners vanuit de 18e en 19e eeuw. Wat je misschien interessant vind om te weten is dat Beetsterzwaag in januari 2007 in het nieuws is geweest vanwege politieke formatie-besprekingen. Deze besprekingen vonden plaats in een gebouw dat gelegen is aan landgoed Lauswolt.
Monumentale panden in Beetsterzwaag
Eén van de monumentale panden in dit dorp is Lyndenstein dat in 1821 gebouwd is. De familie van Lynden woonde tijdens de zomermaanden in dit pand. Vandaar dat het naar hen vernoemd is. Dit had er ook mee te maken dat Cornelia Johanna Maria van Lynden zich inzette voor de mensen die minder hadden in dit dorp en omgeving. Helaas overleed zij al op zeer jonge leeftijd doordat ze tijdens de ziekenhuisbezoeken tuberculose opliep. Dit had als gevolg dat zij niet ouder dan 20 werd. Vijfentwintig jaar later werden zowel dit pand als de bijbehorende spullen ondergebracht in de Corneliastichting. Dit werd gedaan ter nagedachtenis van Cornelia en het voornaamste doel van de stichting was om zieke, gebrekkige en behoeftige kinderen gratis op te vangen. 10 jaar later na het neerzetten van deze stichting was Lyndenstein een plaats geworden voor kinderen die al jong te maken hadden met turberculose.
Er kwamen twee bijgebouwen bij en in 1958 besloot men om dit kinderziekenhuis te verbouwen naar een revalidatiecentrum voor kinderen. Het was zo dat het huis Lyndenstein niet meer aan de eisen van de jaren 50 voldeed en dat het verouderd was. In 1962 werd er naast dit pand een school gebouwd die bestemd was van de leeftijden 4 tot 20. Dit is een tyltylschool wat wil zeggen dat deze kinderen een meervoudige handicap hebben of langdurig ziek zijn, waardoor zij speciaal onderwijs nodig hebben.
Huize Bordena
Een ander monumentaal pand in dit dorp is Huize Bordena die in 1868 is gebouwd en waar toen een burgemeester in woonde. 27 jaar later was de burgemeester naar Den Haag verhuisd waardoor dit pand een nieuwe functie kreeg. Vanaf die tijd werd het gebruikt als pastorie en in 1981 werd dit pand verbouwd. Tegenwoordig is Huize Bordena erkend als rijksmonument.
Het Lyclamahuis
Het Lyclamahuis dat tegenwoordig functioneert als gemeentehuis is rond het jaar 1824 gebouwd. Catharina Johanna Aebinga van Humalda was degene die opdracht gaf om dit pand te laten bouwen. Toen zij overleed erfde één van de kleindochters van haar zus deze woning. In 1836 trouwde zij met de burgemeester van gemeente Opsterland. Het echtpaar verbeterde en breidde de woning uit. Deze uitbreiding ging ook door toen zijn vrouw overleden was. In 1891, zo’n 33 jaar later na zijn vrouw overleed hij zelf waardoor zijn dochter dit pand erfde. Sinds 1971 is het Lyclamahuis onderdeel van de gemeente Opsterland en sinds dat jaar is het ook in gebruik als gemeentehuis. Ook behoort dit huis tot de rijksmonumenten van Beetsterzwaag.
Eysingahuis
In de 17e eeuw bestond het Eysingahuis in Beetsterzwaag al toen Ayso Johannes Hemminga dit huis bewoonde. Oorspronkelijk heet dit huis dan ook Hemmingahuis en hij zette in zijn erfenis neer dat zowel het huis als het bijbehorend land binnen de familie moest geërfd worden. Via zijn kleinzoon werd dit huis toen geërfd door Ypkjen Hillegonda van Eysinga. Zij was ook de vrouw die later met de burgemeester was getrouwd. Beide huizen stonden in dezelfde straat. Later werd dit pand door hun kleinzoon geërfd waardoor dit huis inderdaad steeds in de familie bleef. Eeuwen later is dit pand gebruikt als doktershuis, politiebureau en ook als een galerie met de naam Ooggetuige.
Andere monumentale panden in dit dorp zijn bijvoorbeeld: de Harinxmastate die in 1843 werd gebouwd, het kantongerecht dat functioneerde van 1838 tot 2007 en De Fockensstate wat tevens ook de oudste state van Beetsterzwaag is. Het laatstgenoemde pand bestaat namelijk al sinds de 17e eeuw.
Ben je geïnteresseerd in geschiedenis? Dan is Beetsterzwaag echt een dorp om verder te ontdekken.
