Friesland heeft naast watersporten, schaatsen, fierljeppen, wijde weilanden en pompeblêden nog veel meer te bieden. Kaas en worst is hier genoeg te krijgen, maar ook zoete Friese producten zoals koekjes en ontbijtproducten zijn hier anders dan in de rest van Nederland.
Zoals de rest van Nederland borrelhapjes kent, zo hebben de Friezen de Fryske droege woarst oftewel droge worst als hun borrelsnack. Daarnaast wordt deze worst ook vaak gegeten in mosterdsoep. Alhoewel er ook in Groningen en Drenthe droge worst gemaakt wordt, is dit product toch echt van Friese oorsprong. Wat uniek is aan de Friese variant van deze worst is dat het turf gerookt is. Hierdoor heeft het een speciale smaak.
Wat eigenlijk best logisch is in de Friese provincie, is dat het landleven heel normaal is. Hierdoor staan er ook veel boerderijen in de weilanden en is deze provincie rijk aan kaas. De Riperkrite tsiis wordt bijvoorbeeld bij zo’n kaasboerderij gemaakt. Deze boerderij staat in het weide natuurgebied De Ripen. De kaas zelf bevat een kruidenmelange van selderij, bieslook en knoflook.
Friese Nagelkaas
Friese Nagelkaas is een zuivelproduct dat vroeger is ontstaan toen de Friezen hun kazen uit magere melk maakten. Uiteraard geeft dit minder smaak dan volle melk wat ervoor zorgde dat men er meer ingrediënten bijvoegden zoals Peterseliesap. Hierdoor werd de kaas groen gemaakt of zoals de Friezen zelf zeggen, heette dit Griene Tsiis. Dit komt ook voor in een bekend Fries rijmpje dat als volgt gaat: “Bûter, brea en griene tsiis, wa’t dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries.” Dit betekent boter, brood en groene kaas, wie dat niet kan uitspreken is geen oprechte Fries. Later lieten boeren de peterselie achterwege omdat zij met het nieuwe idee kwamen om komijn en kruidnagel aan de kaas toe te voegen.
De Friese nagelkaas is hard, droog, sterk van smaak en een beetje zurig. Er wordt namelijk karnemelk toegevoegd aan de melk die kaas aan het worden is. Er wordt gezegd dat de Friese nagelkaas de beste smaak heeft na een half jaar rijpen en dat deze kaas het lekkerste is als hij belegen of oud is.
Zoetigheid, de Friezen lijken er niet genoeg van te krijgen
Heb je het over zoetigheid? Dan mag ook zeker De Fryske Sûkerbôle oftewel het suikerbrood, niet ontbreken in de Friese keuken. Wat het suikerbrood onderscheidt van normaal wit, is dat dit witte brood doordrenkt is met kandijsuiker en kaneel. Suikerbrood bestaat dus ook 40% uit suiker. Vroeger at men dit brood vooral op zon – en feestdagen. In ieder geval is dit brood in elke supermarkt in Friesland te vinden en elke bakker heeft zijn eigen recept hiervoor. Sommige restaurants vinden het leuk om creatief te zijn met het suikerbrood door het bijvoorbeeld in ijs of een ander dessert te verwerken.
Friese Producten in de bakkersbranche
Wie echt Fries is weet ongetwijfeld wat er bedoeld wordt met oranjekoek. Mensen die niet uit het Noorden komen, kunnen denken dat dit letterlijk een koek is die oranje is. Dat is echter vaak niet het geval. Vaak is de oranjekoek roze van kleur en heeft het naast slagroom of opgespoten crème, oranje snippers die in de koek zijn verwerkt. Dit zijn gesuikerde sinaasappelschil stukjes. Deze koek die in Friesland ook wel gebak genoemd wordt, wordt vaak geserveerd op bruiloften, verjaardagen of andere feestelijke gelegenheden. In het hoge Noorden is deze zoetigheid echt niet te missen. Deze koeken zijn dan ook echte Friese producten die het in heel Nederland wel goed doen.
Qua koekproducten komt Friesland niets te kort
In Friesland is er de Koeke. Dit is een reepkoek die in een witte en bruine variant wordt gebakken. De reepkoek staat ook wel bekend als kruidkoek die de rest van Nederland ook wel kent. Ingrediënten voor de Koeke zijn o.a roggemeel, kaneel, gemberpoeder, stroop en nootmuskaat. Uiteraard moet u de kruidkoek niet verwarren met ontbijtkoek. Ontbijtkoek is namelijk breder dan kruidkoek. Ook is de kruidkoek echt Fries en zullen de Friezen het niet leuk vinden als je hun koek vergelijkt met een normale ontbijtkoek.
De wat meer dagelijkse koeken die bij de thee of koffie worden gegeten zijn producten zoals Sukerlatte (suikerlat), Keallepaot (kalfspoot) en koeke. De eerstgenoemde koek is nogal droog en zoals de naam ook al zegt, zit er natuurlijk veel suiker in. De Sukerlatte zijn met of zonder roze glazuur te verkrijgen, maar een echte Fries zou de koek met glazuur aanraden. De tweede genoemde koek (Keallepaot) is smeuïger en heeft een hele speciale smaak. Het is een soort stroopkoek met ingrediënten als roggebloem, bastardsuiker, koekkruiden, anijs en uiteraard honing.
Natuurlijk kunnen de Fryske Dûmkes ook niet ontbreken. Deze koekjes met een anijssmaak en ingrediënten als gember en kaneel hebben hun naam te danken aan hoe dit product gemaakt wordt. Het moment dat de koekjes uit de oven komen wordt er traditioneel altijd een duimafdruk (vandaar ook Dûmkes) in de koekjes achtergelaten. Dit wordt gedaan voordat de Fryske Dûmkes helemaal hard geworden zijn. Voor mensen met gebitsproblemen wordt het aangeraden om de koekjes eerst wat zachter te maken door ze in de koffie, thee of warme melk te dippen. Als je wilt weten hoe je deze koekjes zelf kunt maken, kijk dan op de pagina van Fryske Dûmkes.
Friese producten: Drop soorten
Naast alle zoete Friese producten waar de Friezen gek op zijn, zijn er ook verschillende drop soorten die aanslaan in deze provincie. Een voorbeeld daarvan is Ús Memkes, zwarte en witte dropjes in de vorm van het standbeeld van Ús Mem (Fries voor onze moeder). Je zou het waarschijnlijk niet verwachten, maar het standbeeld is een koe, het ideale beeld van Friesland. Ook bestaat er Friese klompen drop.
Sportieve vormen van drop
Dit is nog niet alles! Er bestaat ook Elfsteden drop met plaatsnamen waar schaatsers langskomen tijdens Elfstedentocht. Dus uiteraard zitten er ook drop schaatsers in. Uiteraard bestaat er ook drop in de vorm van fierljepstokken en een doosje Fryske Keatsballen is natuurlijk ook niet overbodig te noemen voor deze provincie.
Friese Bonbon
Mocht je toch liever voor een (alcoholische) bonbon willen gaan die uit Friesland komt? Dan is De Beerenburg bonbon zeker een aanrader. Zoals de naam al zegt, is deze bonbon gevuld met Fryske Beerenburg en past het perfect bij de Friese producten. Deze vulling is zacht en romig. Daarnaast is deze bonbon gemaakt van hele fijne chocolade en is dit product verkrijgbaar in puur en in melk chocolade.
Friese alcoholische dranken
Friesland heeft een eigen bier en whisky brouwerij met de naam Us Heit (Fries voor onze vader). Dit bedrijf maakt de volgende 8 verschillende bieren: Frysk bier (oftewel Fries bier), Elfstedenbier, Nuchtere heit (alcoholarm bier), Twels pilsener (vernoemd naar de plaats Uitwellingerga, in de volksmond bekend als Twel), Twels bokbier, Twels speciaal, Buorren Bier (volmoutbier) en Dubbel Tarwe bier. Deze Friese bier producten zijn niet alleen in Nederland te verkrijgen, ook in andere gebieden kun je deze regelmatig vinden.
Zoals hierboven al even genoemd is, is Friesland ook in het bezit van een whisky brouwerij. In deze brouwerij wordt ook de single malt Frysk Hynder whisky gemaakt, wat Fries paard whiskey betekent. Voordat de whisky en bier van deze brouwerij geproduceerd worden, wordt in de distilleerderij eerst geproefd of het product goed is.
Beerenburg en het fûgeltsje
Verder staat Friesland bekend om de drank die eerder al genoemd werd toen het ging over de Friese bonbon. Namelijk Beerenburger. Sonnema is bij de meeste mensen erg bekend. Toch is dit niet het enige merk dat erg geliefd is in Friesland. Zo is bijvoorbeeld Weduwe Joustra Beerenburg ook erg gewild. Dit is vanwege haar zachte smaak. Hoewel Beerenburg erg geliefd is onder de Friezen, komt de oorsprong eigenlijk uit Amsterdam. Het idee dat dit drankje Fries zou zijn komt doordat de Friezen graag genoten van de kruiden die in jenever werd getrokken. Zij genoten zo van dit drankje dat het werd benoemd tot een Fries drankje.
Mocht je graag traditiegetrouw een glaasje Beerenburg willen nuttigen, dan wordt het aangeraden om ook de ervaring van het fûgeltsje te proberen. Dit is een glas met de grootte van een shot glaasje. Vroeger kregen boeren regelmatig een borrel aangeboden omdat zij van ver moesten komen om arbeiders te helpen bij het binnenhalen van de oogst. Zoals je je vast kunt voorstellen is een glas op het land niet heel handig. Daarop hadden de boeren de oplossing bedacht om de poot van het glas af te breken. Zo kon het glas in de aarde worden geprikt en viel hun glas niet om. Tegenwoordig ziet het fûgeltsje er anders uit dan toentertijd. Nu heeft het geen afgebroken poot meer, maar een dunne steel onder het glas. Ook hoeft het glaasje niet meer in de aarde geprikt te worden, maar kun je het nu in een bijgeleverd blokje hout neerzetten.
Overvloed van Friese producten
Friese producten zijn er genoeg, ze zijn ook over de hele wereld gegaan. Maar de bovenstaande steken er zeker met kop en schouders boven uit. Mocht je een keer één van deze Friese producten willen proberen kun je altijd langskomen in Friesland. Daarnaast zullen deze producten in de toekomst ook te koop zijn in onze webshop.