Franeker, in het Fries bekend als Frjentsjer is een stad die ongeveer 12.781 inwoners telt en behoort tot de Friese elf steden. Vandaar dat deze stad ook de ster van de Elf steden genoemd wordt. In de middeleeuwen heeft de bevolking van Franeker geprobeerd om een kerkklok uit Harlingen te stelen. Hierdoor worden de Franekers klokkendieven genoemd. Onderling zijn de Franekers overigens erg gemoedelijk en groeten zij elkaar regelmatig op straat. Lees gerust verder en laat je verrassen door de geheimenissen van deze eeuwenoude stad.
Geschiedenis
Er wordt vanuit gegaan dat de geschiedenis van Franeker rond het jaar 800 is ontstaan. De oudste straat van deze stad heet Froonacker waar oorspronkelijk de naam van deze stad afkomstig van is. De betekenis van deze straatnaam is “land van de heer/ koning.” In de 15e eeuw leek het erop dat deze plek de hoofdstad van Friesland zou worden, maar op de valreep werd het toch Leeuwarden. Doordat Franeker partij koos voor Willem van Oranje, werd deze stad in 1585 beloond met de Universiteit van Franeker. Waar men vervolgens theologie, rechten, medicijnen, klassieke talen, filosofie en wis- en natuurkunde kon studeren. De Universiteit van Franeker is bijna de oudste universiteit van Nederland. De Universiteit van Leiden staat qua oudheid namelijk op nummer één.
Wil je meer over de geschiedenis van Franeker weten? Kijk dan vooral over een tijdje terug op deze pagina.
Bezienswaardigheden in Franeker
Ben jij op ontdekkingstocht naar wat Franeker allemaal te bieden heeft als het gaat om bezienswaardigheden? Lees dan snel verder! Hieronder staan een aantal voorbeelden van activiteiten die je kunt gaan ondernemen.
Wist je dat er verschillende musea te vinden zijn in de binnenstad van Franeker?
Sinds 1972 bestaat het Kaetsmuseum oftewel het Kaatsmuseum. Dit museum is toegewijd aan de kaatssport. Dit is een balsport die vooral in Friesland bekend is maar in de middeleeuwen door heel Nederland op verschillende plaatsen werd gespeeld. Het schijnt zelfs zo te zijn dat deze sport niet alleen in Nederland te beoefenen is want ook in het buitenland is deze sport in minstens vijftig landen terug te vinden. Wil je meer weten over de kaatssport? Breng dan vooral een bezoek aan het oudste sportmuseum van Nederland; het Keatsmuseum.
Museum in Franeker
Ben je meer geïnteresseerd in het zonnestelsel? Dan is het oudst werkende Planetarium ter wereld zeker iets voor jou. Dit planetarium bevindt zich aan het plafond van een schitterend grachtenhuis en is gebouwd door Eise Eisinga. Hij nam de interesses voor sterrenkunde en wiskunde van zijn vader over. Tijdens zijn tienertijd (15 en 17 jaar) gaf hij één boek uit over wiskunde en één boek over sterrenkunde. Deze informatie is vandaag te dag terug te vinden in het Planetarium in Franeker. Mocht je meer willen weten over het ontstaan van zons- en maansverduisteringen of vragen hebben over de ruimte, dan is de kans groot dat dit museum antwoord geeft op al deze vragen. Vanwege de interactiviteit is dit museum ook erg leuk voor kinderen.
Ben je meer geïnteresseerd in cultureel erfgoed? En wil je graag de diepere achtergrond informatie over Franeker weten? Museum Martena neemt je mee op een historische reis. Zo kun je bijvoorbeeld informatie te horen krijgen over Anna Maria van Schurman. Zij was in de zeventiende eeuw een geleerde kunstenares die zich ook bezighield met dichten. Daarnaast heeft museum Martena ook verschillende stijlkamers waarin porselein, zilverwerk en schilderijen te bezichtigen zijn. Door middel van tentoonstellingen maakt museum Martena ruimte voor historische onderwerpen, maar ook de Friese moderne kunst wordt niet vergeten.
Het Franeker van nu
In het noorden van Franeker is een meer te vinden dat omringd is door een erg leuk gebied. Hier kun je over steigers en dijken heen lopen. Deze plek is vanaf de snelweg goed bereikbaar. Je rijdt namelijk gewoon Franeker in en neemt vervolgens de eerste afslag rechts. Mocht je liever naar de Martenatuin gaan of naar het stadspark in Franeker? Dan is dit natuurlijk ook een optie. Overigens telt deze stad 178 rijksmonumenten, waaronder veel verschillende woonhuizen en kerken.
Het Geuzengat
Tijdens de 80 jarige oorlog (die plaats vond van 1568 tot 1648) was deze tunnel een doorgang in het Noorder Bolwerk dat functioneerde als verdedigingswal. Als de stadspoorten dicht waren konden mensen toch nog via het Geuzengat de stad in en uit. Deze gang heeft in ieder geval 50 jaar lang dicht gelegen tot het moment dat daar in 2015 verandering in kwam. Uit nieuwsgierigheid en met als doel om toeristen naar Franeker te halen, zijn tunnelgravers aan het werk gegaan om deze gang uit te graven.
In de 18e eeuw liep er een heel gangenstelsel onder Franeker door. Oorspronkelijk zijn de gangen gebouwd als vluchtroute, zo kon men Franeker zo onopvallend mogelijk verlaten. Helaas zijn de meeste gangen ingestort of dichtgegooid met zand. Om dit gangenstelsel weer helemaal op te bouwen kost miljoenen. Het is nog niet bekend of er meerdere gangen beschikbaar worden gesteld. Maar je kunt in ieder geval door het eeuwenoude en in ere herstelde Geuzengat wandelen.
Theekoepels
Mocht je ondertussen zin gekregen hebben in een warme kop thee? Dan je kun één van de vier theekoepels gebouwd op de Bolwerken van Franeker, bezoeken. In de 18e eeuw was thee een nieuwe, maar vooral dure drank. Dus op het moment dat je de mogelijkheid kreeg om een kopje thee te drinken was dat erg bijzonder en werd er ook een ceremonie gemaakt van het thee drinken. Misschien was een bezoek aan deze theehuisjes wel de voorloper op de high tea die wij nu kennen. De Banga theekoepel is gebouwd in 1785 en vrijwel nog steeds in dezelfde staat. Zeker een aanrader voor de zomermaanden. Van 18 juni t/m 12 september kun je deze theekoepel regelmatig in de middag bezoeken om te bekijken en uiteraard voor een kopje thee.
Klimaat en Weer in Franeker
Doordat het klimaat en weer in Franeker lijkt op een landklimaat is het net even iets warmer dan aan de zee. Gemiddeld over het hele jaar zijn er ongeveer 4 zonuren op een dag en valt er 60mm regen per maand. Dit lijkt veel, maar gelukkig valt het wel gespreid over 18 dagen. De overige 12-13 dagen is het dus gewoon droog. In de winter ligt de temperatuur tussen de 0 en 5 graden. In de zomer liggen deze temperaturen op de 10 en 20 graden. Hiervan zijn uiteraard de koude temperaturen in de nacht en de warme temperaturen in de middag. Het weer in Franeker is hierdoor vergeleken met de rest van het land redelijk normaal te noemen.